Bu şəhərdə heyvanlar insanlardan yaxşı yaşayır...

İlk baxışda hər şey bir tamaşa kimi görünür. Şüşə binalar günəşin altında işıldayır, küçələr axın-axın insanlarla doludur, səslər bir simfoniya kimi qarışır: turistlərin fərqli dillərdə söhbətləri, musiqiçilərin ifası, fotoaparatların “rec” düymələrindən çıxan səslər, hə, bir də “razvyazka”larda yüksələn velosiped siqnalları. 

Sanki Renessans dövrü haqda tamaşa qoyulub, mən də seyrinə bilet almışam. 

Hər şey rəngli, mükəmməl.

Səhnə də, əsas aktyor da eynidir - Hamburq.

Bu parlaq görüntünün kulisi isə işığı qədər qaranlıqdır. Şəhərin bir yanında dəbdəbə, o birində səfalət…

Bahalı brend mağazalarının önündə karton üstündə yatan insanlar, soyuğa alışmış üzü yorğun adamlar, plastik torbalardan, çamadanlardan özünə yastıq düzəldənlər…

Burada işıqla kölgə yan-yana yaşayır, sanki bir-birini tamamlayır.

Bura almanca “Stadcentrum”dur. Qısası, Hamburqun “İçərişəhər”i.

Küçədə addımladıqca qarşıma qəribə obrazlı “qəhraman” çıxır. Küçədə yatan “bomj”lardan sadəcə biridir. Onunla həmsöhbət oluram. Adı Feliksdir. Burada doğulub. Gənc yaşlarında valideynlərini itirib. 3 dəfə ailə qurub, lakin övladı olmadığı üçün yuvalarından tez ayrılıb. Deyir ki, 63 yaşı var. 20 ildir küçələrdə yaşayır. İşləyə bilər, amma dolandıracaq heç kimi yoxdur. Bir quru canı var, onu da küçələrə tapşırıb.

Onun dediyinə görə, bu şəhərdə heyvanlar insanlardan yaxşı yaşayır:

“Gün ərzində qızıl, gümüş bahalı olan hansı dəmir varsa, ondan xalta taxan neçə -neçə it, pişik qarşımdan keçir”.

Deyir ki, dilənçiliklə günə 10 avro qazanır. Siz baxmayın 10 avro dediyimə. 

Hamburqda həyat çox bahadır. Gedəcəyim ünvana çatmaq üçün taksi axtarırdım, amma qiymətlər… Ürəyimi əməlli sıxdı: 10 dəqiqəlik məsafəyə 15–20 avro? Bu şəhərdə pul havada uçur. Nəhayət, bir taksi gəldi, sürücü 10 avroya aparacağını deyəndə azca sevinmişdim ki, o da qısa çəkdi. 

Maşına oturanda soruşdu: “Haradan gəlmisiniz? Almansınız?” İzah etdim ki, alman deyiləm. 

Dayanmadan eyni sualı verirdi: “Onda yəqin ki rus, ingilis, isveç… bəs hansı ölkədənsiniz?” Nəhayət, azərbaycanlı olduğumu dedim.

Elə bundan sonra “qonşu” çıxdıq. Özü də sərhəd qonşusu. Əslən tehranlı idi. 

Mənim azərbaycanlı olduğumu eşidib başladı deyinməyə: 

“Aha, türk müsəlmanları”. Hiss etdim ki, söhbət çox da yaxşı yerə getməyəcək. 

Susqunluğumu davam etdirdim. Qəfil sual verdi: “Hansı məzhəbə qulluq edirsiniz?” 

Dözməyib başa salmağa çalışdım ki, din də, məzhəb də vicdandan törəyir. Əsl “kafir” vicdansız olandır.

Öz-özümə çox sorğuladım, necə ola bilər ki, gəlib Avropanın “göbəyi”nə düşəsən amma əqidən dəyişməyə, azca inkişaf etməyəsən?

Məsələn, burada olduğum günlərdə heç bir yerdə kiminsə bir-birindən katolik ya provaslav olduğunu soruşduğunu görmədim. Heç kilsələrdə belə…

Kilsə demişkən, Hamburqun beş əsas kilsəsi var.

Müqəddəs Maykl kilsəsi istisna olmaqla, qalan hamısı orta əsrlərə aiddir.

Onların qüllələri Hamburqun şəhər mənzərəsini formalaşdırır. Lakin liman əhəmiyyətli bu şəhərin əsas simvolu Elba çayıdır. 

O, Mərkəzi Avropanın ən uzun və əhəmiyyətli çaylarından biridir. Təxminən 1,094 km uzunluğu  olan bu çay Çexiyanın Şumava dağlarından başlayır, Almaniya ərazisindən keçərək Şimal dənizinə tökülür. 

Elba Hamburq üçün ticarət və nəqliyyat baxımından çox önəmlidir, çünki çayın limanı vasitəsilə yerli məhsullar dünya bazarına daşınır.

Çay həm də turizm və əyləncə üçün əhəmiyyətlidir. Sahil boyu gəmi turları, yürüyüş yolları və parklar turistlər və yerli sakinlər üçün məşhur məkanlardır. 

Yerli camaat hesab edir ki, Elba axdıqca Almaniyanın ruhu da təzələnir.

Şəhərin alman sakinlərinin böyük qismi xoşbəxt, sadə insanlardır. Amma onlar 60 faiz təşkil edirlər. Hamburqda yaşayan əhalinin təxminən 40%-i (2023-cü ilin demoqrafik göstəricilərinə əsasən-red.) miqrantlardır. Bu, təxminən 791.000 nəfər deməkdir. Bu göstərici, şəhərin çoxmədəniyyətli və beynəlxalq xarakterini ortaya qoyur.

Başda Türkiyə, Suriya, Ukrayna vətəndaşları olmaqla dünyanın hər yerindən buraya insan axını davam edir. Dəbdəbə və yoxsulluğu eyni anda özündə birləşdirən Hamburq ikiüzlü bir çaya bənzəyir. 

Mənbəyi sərvətlə başlayıb, mənsəbini səfillikdə tapır.

Bir küçədə simfoniya zalının parıltısı, bir az kənarda isə insanların kədəri, soyuq daşların sərtliyi… Bütün bu kontrast insanı həm heyrətləndirir, həm də düşündürür.

Şəhərin gözəlliyi danılmazdır, amma gözəlliyin yanında gizlənən kölgələr də unudulmazdır. Burada insanlar sözün əsl mənasında brendlərin altında qalır.

Elə bil Hamburq hər addımda insanı sorğuya çəkir: “sən hardansan”, “kimlərdənsən”, “hansı dünyaya aidsən?” Bəlkə də bu şəhərin ən böyük dərsi də budur — gözəllik təkcə binalarda deyil, həm də kölgədəki hekayələrdə yatır.