Qəhvəyi mərmər bağacığı və ona qarşı mübarizə tədbirləri
Təsərrüfatlarda ciddi məhsul itkisinə səbəb olan zərərverici aşağıdakı
morfo-bioloji əlamət və xüsusiyyətlərə malikdir.
Morfologiyası:
Mərmər bağacığı qəhvəyi rəngdədir. Önkürəkcik, qalxan və baş hissələrində açıq və tünd rəngli ləkələrin növbələşməsi vizual mərmər şəklini yaradır ki, bu da bağacığın adının belə formalaşmasına səbəb olub.
Biologiyası:
Bağacığın yetkin fərdləri daha çox insanların yaşadığı binalarda və digər tikili sığınacaqlarda qışlamağa üstünlük verirlər. Beləliklə, bir evdə bir neçə min bağacıq yığıla bilər. Yazda bağacıqlar aprel ayının axırına yaxın qışlama yerini tərk etdikdən və 1–2 həftə müddətində qidalandıqdan sonra, dişi fərdlər yumurta qoyurlar. Yumurtaları 1,3 – 1,6 mm ölçüdə olub, yarpaqların aşağı hissəsinə ağ şaraoxşar topa şəklində (25–30 ədəd) qoyurlar. 2 həftədən sonra yumurtalardan sürfələr çıxır və 5 yaş mərhələsi keçirirlər. Sürfələrin ölçüləri I yaşda 2,4 mm, II yaşda 3,7 mm, III yaşda 5,5 mm, IV yaşda 8,5 mm, V yaşda 12 mm-ə yaxın olur.
Yetkin fərd:
Tipik qalxanlılara aid bağacıqdır. Bədənin uzunluğu 12-17 mm-dir. Bədəni azacıq qabarıq, oval formalı qalxana bənzəyir. Bədənin yuxarı hissəsi qəhvəyi çalarlı, aşağı hissəsi isə bəzən boz və ya qara ləkəli ağımtıl və ya solğun-qəhvəyi rəngdə olur. Qəhvəyi mərmər bağacığı digər oxşar növ bağacıqlarda (Brochymena, Euschistus) rast gəlinməyən ağımtıl rəngli halqaların olması ilə fərqlənir. Ayaqları da bığcıqlarda olduğu kimi açıq rəngli, zolaqlı halqalarla haşiyələnmiş rəngdədir. Bığcıqları 5 buğumludur.
Yayılma yolları:
Əsasən əkin materialları, meyvələr və digər bitki məhsulları ilə, daha uzaq məsafələrə yük daşımaları zamanı nəqliyyat vasitələri ilə yayılır.
Zərər vurduğu bitkilər:
Meyvə, giləmeyvə, bostan və tərəvəz bitkilərinə, üzüm, dekorativ bitkilər, lobya, soya, qarğıdalı, dənli bitkilərə, texniki və qərzəkli bitkilərə, ümumiyyətlə 100-dən artıq bitki növünə zərər vura bilir.
Mübarizə tədbirləri:
Bağacığa qarşı mübarizədə əsasən kimyəvi üsuldan istifadə edilir. Meyvə bitkilərinin dərmanlanmasını erkən yazda zərərvericilərin zəif immunitetə malik olduqları vaxtda yerinə yetirmək lazımdır. Mərmər bağacığına qarşı kimyəvi mübarizədə lyambda-siqalothrin, Bifenthrin, İmidokloprid və Tiakloprid tərkibli insektisidlərdən istifadə olunur.
