Sağlam qidalanma necə olmalıdır? - Siyahı

Sağlam qidalanma adekvat və balanslaşdırılmış qidalanmadır.Vücudumuzu təşkil edən hüceyrələrin nizamlı və balanslı işləməsi üçün kifayət qədər miqdarda qida, yəni yağlar, karbohidratlar, zülallar, vitaminlər və minerallar qəbul etməliyik.

Liderxeber.az-ın məlumatına görə, bədənimizin bütün qidalara ehtiyacı var. Birtərəfli yemək, yəni yalnız zülal və ya karbohidratlarla qidalanma yanlışdır. Balanslaşdırılmış qidalanma ilə biz vitaminlər, minerallar və lif kimi vacib qidaları da alırıq.

Qida piramidasına 5 əsas qida qrupu daxildir. Piramida aşağıdan tez-tez istehlak edilməli olan karbohidratlarla başlayır və daha az istehlak edilməli olan qidalara doğru hərəkət edir. Bu qida qrupları karbohidratlar, minerallar, zülallar, yağlar və şəkərdir. Qidalanma piramidası qidaların düzgün seçimində bələdçiniz olmalıdır. Bakıvaxtı.az sağlam qida qrupuna daxil olan qidaları təqdim edir:

Minerallar: Sağlam həyat üçün lazımdır. Tərəvəz və meyvələrdə olan minerallar (kalsium, mis, yod, dəmir, sink və s.) hüceyrənin qorunması və sağlam dişlər, sümüklər və dəri quruluşu üçün vacibdir. Minerallar ürək ritmi, qan təzyiqi və bədəndəki maye balansı kimi bir çox digər tənzimləyici funksiyalarda da rol oynayır.

Zülallar: Bədənin ən təsirli kalori yaxan hissəsi olan əzələ toxumasını gücləndirmək baxımından çox əhəmiyyətlidir. Zülal ət, süd məhsulları və daha az dərəcədə taxıl məhsullarında olur.

Yağ-şəkər: Yağ və şəkər çox az istehlak edilməsi lazım olan qidalardır, lakin A, D, E və K vitaminləri kimi bədənimiz üçün vacib vitaminləri daşıdıqları üçün sağlamlığımız üçün də çox vacibdir. Yağlar və yağlar, şəkər və şirniyyatlar bu qrupa daxildir. Yemək vərdişlərimiz zehni və fiziki fəaliyyətlərimizə təsir edən amillərdən biridir. Qeyri-sağlam qidalanma düşüncə və anlama bacarıqlarının azalmasına və yaddaş itkisinə səbəb olur. Gündə 8 saat yatmağınıza baxmayaraq özünüzü yorğun hiss edirsinizsə, fiziki və zehni fəaliyyətinizdə tez yorulursunuzsa, yaddaşınızda və düşüncənizdə azalma görürsünüzsə, yemək vərdişlərinizi mütləq nəzərdən keçirin və aşağıdakı təkliflərimizə nəzər salın.

Doymuş yağda yüksək olan qidaları (kərə yağı, donuz yağı) az istehlak edin. Az yağlı süd, yağsız qatıq istehlak edin.Yağlı qırmızı ət əvəzinə yağsız ətə, quru paxlalılara (noxud, mərcimək, lobya kimi), balıq və toyuq ətinə üstünlük verin. Süd və süd məhsulları da (qatıq, pendir və s.) istehlak edilməlidir, lakin onların az yağlı olmasına diqqət edilməlidir.Yeməklərinizi qaynadıb bişirsəniz, yağ miqdarını azaldacaqsınız. Həddindən artıq şəkərli qidalardan uzaq durmalı, hətta çay və qəhvə kimi içkilər şəkərsiz içilməli və ya şəkərin miqdarı azaldılmalıdır. Yeməkdən aldığımız duzun gündəlik miqdarı 6 qramı (bir desert qaşığı) keçməməlidir. Bu məbləğə yemək, çörək və içkilərdən aldığımız duzun miqdarı daxildir. Duz istehlakı ilə yüksək təzyiq arasında əlaqə var. Yüksək təzyiqi olanlar həkim məsləhətinə əsasən duzdan ya ümumiyyətlə istifadə etməməli, ya da miqdarını azaltmalıdırlar.

Günə səhər yeməyinizlə başlayın. Gecə ərzində qida qəbulu olmadığı üçün səhər oyandığınız zaman beyninizin enerjiyə ehtiyacı var. Daha sonra səhər yeməyindən başlayaraq qida qəbulunuzu gün ərzində yaymaq kalorilərin daha effektiv yanmasına səbəb olur.Yeməklərinizi əvvəlcədən müəyyənləşdirin.Mümkünsə yediklərinizi 3 əsas yemək və 3 qəlyanaltıya bölün, daha az və tez-tez yeyin. Bol su için. Bundan əlavə, yeməyinizi yaxşıca çeynəyin. Hər yemək yediyiniz zaman mədənin 1/3-ni boş saxlayın. Tox mədə zamanla sağlamlığımızın pisləşməsinə və erkən qocalmağa səbəb olur. Mədənizi qatı qidalarla doldurmayın. Mədənizin bərk qidalarla dolu olması lazım olan şirəni balanslı şəkildə çatdırması və həzm çətinləşir. Zehni fəaliyyətlərin tələb etdiyi ən mühüm enerji mənbələrindən biri də meyvələrdir.

Beynin oksigendən başqa yeganə enerjisi qlükozadır. Qlükoza meyvələrdə asanlıqla mövcuddur. Digər qidalarla qəbul edilən şəkər mədədə yandırılaraq qlükoza çevrilir. Bu səbəblə meyvələri acqarına yeməliyik. Meyvələr yeməkdən 30 dəqiqə əvvəl və ya 3 saat sonra qəbul edilməlidir. Mədə tox olanda qəbul edilən meyvələr mədədə qalaraq qida dəyərini itirərək orada fermentləşərək bizi yorur. Bədənimizdə dəqiqədə 10 milyon hüceyrə ölür və bir o qədər də yenilənir. Orta hesabla 100 gün ərzində (beyin və sinir hüceyrələri istisna olmaqla) bütün bədənimiz yenilənir. Nizamsız qidalanma yenilənmə sistemini pozur. Dəriniz canlılığını və təravətini itirəcək və ən əsası xəstəliklərə açıq olacaqsınız. Yorğunluq, baş ağrısı ola bilər. Düşüncə və yaddaş sistemi bulanıqlaşır. Bu səbəblərdən nizamlı və sağlam qidalanmaya diqqət etməli və yemək üçün yaşamalı deyil, yalnız yaşamaq üçün yemək yeməli olduğumuz fikrini qəbul etməliyik.